Tüp bebek tedavilerinde amaç tedavi fazla kaliteli embryo elde edip içlerinden en iyi gelişenleri seçerek gebelik şansını arttırmaktır. Birden fazla embryo elde etmek için yumurta geliştirme tedavileri ile birden fazla yumurta elde etmek gerekir. Bu nedenle tüp bebekte ortalama 8-10 gün yumurta elde...
Mart 2017
Tüp bebek tedavilerinde amaç tedavi fazla kaliteli embryo elde edip içlerinden en iyi gelişenleri seçerek gebelik şansını arttırmaktır. Birden fazla embryo elde etmek için yumurta geliştirme tedavileri ile birden fazla yumurta elde etmek gerekir. Bu nedenle tüp bebekte ortalama 8-10 gün yumurta elde edilebilmesi amacı ile hormonal tedaviler yapılmaktadır. Bu amaçla vakaların özellikleri gözönüne alınarak kişiye özel protokoller kullanılmaktadır.
Bir kadının yumurta seçimi bir önceki ayın adet döngüsünün son günlerinde başlar ve bu yumurtalar homojen bir şekilde büyütüldüklerinde tüp bebek tedavisinde birden fazla olgun yumurta seçilme şansı artmaktadır. Bu nedenle önceki adet döngüsünde başlatılan ve yumurtaların senkron bir şekilde gelişmesine yardım eden hormonlar kullanılarak başarı şansının arttırılması amaçlanır.
Adet kanaması öncesi artmaya başlayan yumurta uyarıcı hormon (FSH), yeni gelişecek foliküllerin büyümesine ve foliküller içindeki yumurtaların olgunlaşma sürecine girmesini sağlar. Yumurta rerzervinin azaldığı ve yumurta gelişiminin istenilenin altında olduğu durumlarda, FSH seviyeleri yükselmekte ve gerekli folikül gelişimi için yumurtalar uyarılmaktadır.
Bu amaçlarla özellikle yumurta rezervi az olan hormonlar verildiğinde farklı boyutlarında büyük ve küçük folliküllerin aynı anda büyüdüğü kadınlarda elde edilen yumurtaların çoğu olgun olmayacağından tedavi başarısı azalır. Bu nedenle bu kadınlarda tüp bebek tedavisinin başlanacağı aydan bir ay önce bu asenkron gelişim riskini önlemek için FSH hormonu baskılayan östrojen içerikli ilaçlar kullanılmaktadır.
Tüp bebek tedavisine başlamadan bir önceki adetin 7 veya 8. Gününden itibaren idrar ovulasyon (LH) kiti kullanılarak ovulasyonun (LH artışının) saptandığı günden 8-10 gün sonra FSH ‘yı baskılamak ve bir ay sonra planlanan tüp bebek tedavisinde birden fazla homojen şekilde büyüyebilecek yumurta havuzu oluşturmak için östrojen içeren cilde yapıştırılan patch protokolü dizayn edilmiştir. Ovulasyondan 8-10 gün sonra östrojen patchleri omuzun arka kısmına cilde yapıştırılır ve 1 hafta sonra adet kanaması başlar. Adetin başlamasıyla tüp bebek tedavisine başlamak için hasta takibe alınır.
Bir başka ön tedavi protokolünde yumurtalıkları baskılamak amacıyla beyinden salgılanan bir hormonun benzeri olan GnRH analoğu günlük doz formu adetin 21. Gününde başlanır ve günlük iğneler karından veya koldan cilt altına uygulanır. İlaç kullanmaya başladıktan sonra 10-14 gün içinde adet kanaması beklenir ve adet kanaması ile tüp bebek tedavisi başlanır.
Yukarıdaki ön tedavilere alternatif olarak, östrojen ve progesteron hormalarının birlikteliğini içeren doğum kontrolü ilacı tedavi şemaları kullanılabilir. Bu şemada tüp bebek tedavisi öncesi adetin başından başlanan ilaç kombinasyonu 21 gün süreyle kullanıldıktan sonra, ilaç bitimiyle birlikte adet kanaması beklenir ve adetin başlangıcıyla tüp bebek tedavisi başlanır.
Tüm ön tedavilerin seçiminde tüp bebek başarısını arttırmak için kişiye özel tedavi protokolü belirlenir. Ön tedavi protoklleri belirlenirken kadının yaşı, yumurta rezervi, ek patolojilerin varlığı, daha önceki tedavilerdeki yanıtı, muayene ve laboratuar testlerinden elde edilen bilgilerden yararlanılır. Tedavilerin olası yan etkileri, kullanım kolaylığı, ulaşılabilirliği ve hasta tarafından kabulü ve uygulanabilirliği de önemlidir. Kliniğimizde tedavi seçenekleri hastaların belirti, bulgu, tercih ve uyumluluklarına göre kişiselleştirilerek önerilmekte ve uygulanmaktadır. Tüp bebekte yumurta gelişiminin senkronize edilebilmesi için kişiye özel ön tedavi protokolü ile gebelik ve çocuk sahibi olma şansı artırılmaktadır.
Doç. Dr. Gökalp Öner
