Mozaik Embriyo Nedir? Hangi Durumlarda Transferi Önerilir?
PGT amaçlı biyopsi yapılırken trofektoderm hücrelerinden embriyonun iç hücre kütlesine zarar vermeden 5-10 hücre alınarak genetik laboratuvarına gönderilir. Mozaisizm, alınan biyopsi örneğinde farklı kromozom dizilimlerinin bulunmasıdır. Günümüzde yüksek çözünürlüğü olan Yeni Nesil Dizileme (Next Generation Sequencing, NGS) yöntemi ile embriyoda mozaisizm çok başarılı bir şekilde tanımlanabilmektedir. NGS yöntemi ile embriyolardaki mozaik monozomi, mozaik trizomi ve hatta delesyon (silinme) ve duplikasyon (iki kopya olarak tekrarlanması) gibi küçük bölge değişimlerini içeren segmental mozaisizmler tanımlanabilmektedir.
Blastosisti oluşturan hücre grupları
Trofoektoderm biyopsi örneği
Mozaisizm tipleri ve öploid/anöploid embriyo tanımlaması
Uluslararası makaleler ve kendi verilerimiz dikkate alındığında merkezimizde yüzde 30 ve üzeri mozaiklik oranları raporlanmaktadır. Yüzde 30’un üzerinde mozaiklik tespit edilen embriyoların Preimplantasyon Genetik Tanı Cemiyeti (PGDIS) önerilerine uygun olanları transfer edilmektedir. Yüzde 50’nin üzerinde mozaiklik durumunda ise embriyonun normal olamayabileceği ve bu embriyoların tutunma kabiliyetlerinin daha düşük olduğu ve eğer gebelik oluşursa düşük ile karşılaşma riskinin daha yüksek olabileceği bildirilmiştir.
Mozaik Embriyo Transferi Hangi Durumlarda Tercih Edilir, Önceliklendirme Nasıl Yapılır?
- Yapılan çalışmalar ve uygulama kılavuzlarına göre kromozomal olarak normal bir embriyo bulunamadığında öncelikle hastaya yeni bir uygulama ile normal embriyo bulunması önerilir. Tekrar uygulama sonrası embriyo bulunamadığında veya hasta öncelikli olarak mozaik embriyonun transferini tercih ettiğinde embriyonun mozaisizm yüzdesi ve mozaikliğe katılan kromozom sayısı ve tipi dikkate alınarak transfer yapılmaktadır.
- Öncelikle düşük oranlı (%30-50) mozaik embriyoların transferi tercih edilmelidir.
- Canlı doğum sonrası sendrom oluşturabilecek kromozomların (trizomi 16, 18, 21, 45X0, 47XXY, 47XXX) transferi daha az önceliklidir ve transfer edilmeleri durumunda mozaiklik oranlarının düşük olması tercih edilmelidir.
- Uniparental dizomi gibi intrauterine gelişme geriliği yapabilecek 14-16 no’lu kromozomların transferleri de aynı şekilde öncelikli grup içinde yer almamalı ve ancak düşük oranlı mozaiklik durumunda tercih edilmelidir.
- Üç veya daha fazla kromozomun mozaisizmden etkilendiği yüksek oranlı mozaiklik gösteren embriyolar, gebelik oluşturma şansları daha az olduğu ve gebelik oluştuğunda düşük ile sonlanma riski daha fazla olduğundan transfer için öncelikli seçilmemelidirler.
Mozaik Embriyo Transferiyle Oluşan Gebeliklerin Takibi Nasıl Yapılır?
Literatürde mozaik embriyo transferi sonucu rapor edilen gebeliklerde bebeklerde anomali olmadığı bildirilmiştir. Merkezimizde Haziran 2021 sonuna kadar yapılan 200'ün üzerinde mozaik embriyo transferi sonuçları incelendiğinde doğan bebeklerin sadece bir tanesinde bebekte yüzde 2 oranında çok düşük mozaiklik saptanmış, ancak takiplerde ve doğum sonrasında bebeğin sağlığının ve gelişiminin tamamen normal olduğu görülmüştür. Ancak doğan bebek sayısı henüz yeterli olmadığından mozaik embriyo transferi sonrası gebelik oluştuğunda takiplerin perinatalog tarafından yapılması ve tarama testleri, ileri düzey ultrasonografik incelemeler, non-invaziv prenatal test (NIPT) ve mozaiklik yönünden asıl tanımlayıcı olan amniyosentez işleminin yapılması önerilmektedir. Eğer amniosentez yapılmamış ise bebeklerden doğum sonrası kan örneği alınarak periferik karyotip incelemesi önerilmelidir.
