Sperm hücresinin birincil işlevi yumurta hücresine zarar görmemiş, erkeğe ait kalıtım materyalini iletmektir. Bu amaçla, diğer vücut hücrelerinden farklı depolanmış DNA içermektedir. Bazı çocuk sahibi olamayan hastalarda bu depolanma sürecinde yüksek oranda DNA hasarı oluştuğu tespit edilmiştir. Benzer durum dondurma...
Ocak 2015
Sperm hücresinin birincil işlevi yumurta hücresine zarar görmemiş, erkeğe ait kalıtım materyalini iletmektir. Bu amaçla, diğer vücut hücrelerinden farklı depolanmış DNA içermektedir. Bazı çocuk sahibi olamayan hastalarda bu depolanma sürecinde yüksek oranda DNA hasarı oluştuğu tespit edilmiştir. Benzer durum dondurma işlemi yapılan spermlerde de izlenmektedir. Gelişen DNA hasarına bağlı olarak sperm dondurma ve çözme işlemleri sonrası hareketlilik oranlarında azalma izlenmekte, sonuç olarak dölleme oranlarında azalmaya neden olabilmektedir. Ayrıca, sperm dondurma işleminin başarısı sperm hücrelerinin dondurma öncesi kaliteleri ile de doğrudan bağlantılıdır; düşük kaliteye sahip sperm hücrelerinin dondurma çözme işlemine dayanıklılığı daha düşüktür.
Diğer taraftan, dondurma sıvılarının farklı bileşenlerinin DNA yapısına olan etkisi de araştırılmıştır. Bu işlem sırasında kullanılan gliserol gibi kimyasalların DNA bütünlüğünü korumakta yetersiz kaldığı bilinmektedir. Bazı çalışmalar ise gliserolün hücrede enerji üreten yapılar üzerinde toksik bir etkisi olduğunu ve bunun da beraberinde hücre ölümüne neden olduğunu göstermiştir.
Çocuk sahibi olan bireylerin sperm dondurma-çözme işlemlerine dayanıklılığı menide bulunan koruyucu etkiye sahip antioksidan faktörlere dayandırılmaktadır. Bunlar ortamda bulunan ve spermler üzerine toksik etki gösteren serbest oksijen ürünlerini uzaklaştırmakta ve doğal olarak genetik materyalin dondurma işlemine dayanıklılığını arttırmaktadır. Dondurma işlemi için kullanılan sıvılara dışarıdan antioksidan eklenmesi serbest oksijen ürünlerini ortamdan uzaklaştırarak sperm dondurma-çözme uygulamalarında başarıyı arttırabileceği düşünülmektedir. Beklendiği üzere, melatonin, E ve C vitamini, taurin, askorbik asit gibi antioksidanların sperm dondurma sıvılarına eklenmesi dondurma sonrası sperm hücrelerinin DNA bütünlüğünde pozitif etki yaratmıştır.
Sonuç olarak, sperm dondurma işlemi DNA hasarına neden olabilmektedir ki bu da fertilizasyon ve iyi kalite embriyo gelişim oranlarını bazı hastalarda olumsuz etkileyebilmektedir. Birçok çalışma özellikle infertil hastalarda dondurma işleminde kullanılan sıvılara antioksidan eklenmesinin DNA’yı korumada pozitif etkisi olduğunu göstermiştir.
Bio. Caroline Pirkevi
Memorial Şişli Hastanesi
IVG ve Genetik Ünitesi
AR-GE Laboratuvarı
