İnfertilite sebebiyle doğal yollardan çocuk sahibi olamayan çiftler infertilite kliniğine başvurduğunda ilk değerlendirilmesi gereken test semen analizidir. Semen analizi erkek eşin sperm üretimi ve kalitesi hakkında değerli bilgiler vermektedir...
Ocak 2013
İnfertilite sebebiyle doğal yollardan çocuk sahibi olamayan çiftler infertilite kliniğine başvurduğunda ilk değerlendirilmesi gereken test semen analizidir. Semen analizi erkek eşin sperm üretimi ve kalitesi hakkında değerli bilgiler vermektedir. Semen analizi erkek kısırlığının belirlenmesindeki ilk adım olup analiz sonucu gerekli tedavinin şekillenmesinde belirleyici rol oynamaktadır. Kısa sürede sonuçlanan basit bir test olmasına rağmen dikkatli ve deneyimli kişilerce yapılması gereken bir incelemedir.
Analizde semen örneğindeki sperm sayısı (konsantrasyon), sperm hareketliliği (motilite) ve spermlerin görünümleri (morfoloji) değerlendirmesi yapılır. Semen analizinde erkek bireyden 3-5 günlük cinsel perhiz sonrasında alınan örnek kullanılır. Perhiz süresinin uzaması halinde sperm sayısı artar, sperm hareketliliği ve canlılığı azalır, sperm genetik materyalinin (DNA) zarar görme ihtimali artar. Cinsel perhiz süresinin kısa olması ise sperm sayının azalmasına ve sperm hareketliliğin artmasına yol açar. Sonuç olarak, her iki durumda da test sonucu tedavi şeklinin belirlenmesinde yanıltıcı olabilir. Sperm üretimini sigara, alkol, ısı, ilaçlar ve enfeksiyonlar gibi birçok faktör etkilediği için normal olmayan örneklerin analizi birer ay ara ile iki kez tekrarlanmalıdır. Sperm analizinde bir sorun ile karşılaşılır ise erkeğin fiziksel ve hormonal açılardan daha ileri muayenesi yapılmalıdır.
Spermlerin testislerde üretimi 2-3 ayda bir tekrarlanır. Yani üretilen bir sperm ancak bu süre içinde meniye ulaşacaktır. Aynı şekilde kişinin karşılaştığı zararlı etkenlerin veya kullanılan ilaçlar sperm üretimini ancak 3. ayın sonunda etkileyebilir. Semen analizi sonuçlarını değerlendirirken bu süreç akılda tutulmalı ve hasta bu açıdan değerlendirilmelidir.
Merkezimizde semen analizi değerlendirmesinde Dünya Sağlık Örgütü’nün 2010 yılında yayımladığı kılavuzdaki temel değerler dikkate alınmaktadır. Bu kılavuza göre normal bir semen analizi özellikleri şu şekilde olmalıdır:
| Özellikler | Normal Değeri |
| Hacim | 1,5 ml veya fazlası |
| pH | >7.2 |
| Sperm Sayısı | Mililitrede 15 milyon veya daha fazlası |
| Total sayı | Tüm meni içinde 39 milyon veya fazlası |
| Sperm Hareketliliği | Örnek verildikten sonra 60 dakika içinde, ileri hareketli sperm sayısı %32’den fazla |
| Normal Morfolojik (Şekil) Yapı | %4 veya fazlası |
| Vitalite (Canlılık) | %58 veya daha fazlası canlı |
| Lökositler | 1x10 milyon |
Semen analizi sonucunda konulan tanılar aşağıda belirtilmiştir:
| Normospermi | Sperm sayısının, hareketliliğinin ve şeklinin normal olması |
| Oligospermi | Sperm sayısının normal değerlerden düşük olması |
| Astenospermi | Sperm hareketliliğinin normal değerlerden düşük olması |
| Teratospermi | Normal şekilli sperm oranının normal değerlerden düşük olması |
| Oligo-astenospermi | Sperm sayı ve hareketliliğinin normal değerlerden daha düşük olması |
| Asteno-teratospermi | Sperm hareketliliği ve şeklinin normal değerlerden düşük olması |
| Asteno-teratospermi | Sperm hareketliliği ve şeklinin normal değerlerden düşük olması |
| Oligo-asteno-teratospermi | Sperm sayı, hareketlilik ve şeklinin normal değerlerden düşük olması |
| Şiddetli oligo-asteno-teratospermi | Sperm sayısının 5 milyon/ml'dan az olması aynı zamanda sperm hareketliliğinin düşük ve şeklinin anormal olması |
| Azospermi | Semende hiç sperm bulunmaması |
| Virtual Azospermi | Kişiye ait bazı örneklerde çok az sayıda (<100bin/ml) sperm saptanırken, bazı örneklerde ise hiç sperm görülmemesi |
| Kriptozoospermi | Semen analizi incelemsinde sperm izlenmemesi; ancak yıkama işlemi sonrası az sayıda sperm hücresi görülmesi |
| Total immotil sperm | Semendeki tüm spermlerin hareketsiz olması |
