Ocak 2024

 

Düzenli cinsel ilişkisi olan çiftlerde 1 yıl korunmasız ilişkiye rağmen gebelik elde edilememesine infertilite denilmektedir. Yapılan muayene ve tetkiklerde çiftlerin her ikisinde de gebelik olmasını engelleyen net bir sorun saptanamıyorsa nedeni açıklanamayan infertilite tanısı konmaktadır ve bu durum tüm infertil çiftlerin %30’unu kapsamaktadır.

 

Avrupa Üreme ve Embriyoloji derneği (ESHRE) Ağustos 2023 yılında yayınladığı rehberde sebebi belli olmayan infertilite tanı ve tedavisi ile ilgili güncel önerilerini yayınlamıştır. Bu rehbere göre nedeni belli olmayan infertilite tanısı için

1. 3 ay ara ile bakılan iki semen analizinde sperm sayı, hareketlilik ve şekli normal olmalıdır.
2. Rahim , rahim ağzı, yumurtalıklar normal yapı ve fonksiyonda olmalıdır
3. Çiftin haftada en az 2 kez düzenli, korunmasız cinsel ilişkisi olmalıdır
4. Rahim filminde veya histerosalpingo kontrast sonografide (HyCoSy) tüpler normal yapıda ve açık olmalıdır.

Nedeni açıklanamayan infertilite tanısı konduğunda ilk önerilen tedavi aşılama tedavisidir. Aşılama yumurta ve spermin doğru zamanda bir araya gelmesini sağlayarak gebelik şansını artırır. Bu tedavide kendiliğinden veya birtakım ilaçlarla bir veya iki yumurta büyütülür, ardından olgunlaştırıcı bir iğne ile yumurta çatlatılır, en son aşamada ise yıkanan ve daha yoğun hale getirilen semen rahim ağzından özel bir kateter ile enjekte edilir. Aşılama ile gebelik şansı %12-15 civarında olup 3 kez başarısız olunması durumunda tüp bebek tedavisine geçilmesi önerilir.

 

Tüp bebek tedavisi ise her iki yumurtalıkta bulunan aday yumurtaların aynı anda büyütüldüğü, aşılamaya göre daha çok sayıda yumurtanın elde edildiği ve başarı şansının çok daha yüksek olduğu bir tedavi şeklidir. Verilen ilaçlarla yumurtalar belli büyüklüğe ulaştığında anestezi altında toplanmaktadır. Alınan yumurtalar sperm hücreleri ile laboratuvar ortamında döllendikten sonra embriyo gelişimleri takip edilmekte ve gelişen embriyo rahime transfer edilmektedir. Tüp bebek tedavisi yumurtanın alınmasından embriyonun transferine kadar tüm aşamaları gözlemlemeye imkan tanıdığından nedeni belli olmayan infertilitede yumurta-sperm-embriyo kalitesi ve gelişim ile ilgili önemli bilgiler edinmemizi sağlar.

Bu hasta grubunda tedavi planlanırken hastanın yaşı, infertilite süresi, önceden alınan tedaviler göz önüne alınarak tedavi bireyselleştirilmelidir. İleri kadın yaşı, azalmış yumurtalık rezervi ve uzun infertilite süresi olan hastalarda tekrarlayan aşılama tedavileri ile zaman kaybetmek yerine direkt tüp bebek tedavisine başlanabilir.

 

Doç. Dr. Aysu Akça