Obezite, vücut yağ dokusunun fazla olması olarak tanımlanır. Direk ölçümünde zorluk nedeniyle vücut kitle indeksi kullanılarak değerlendirilir.
 

Mart 2022

WHO (Dünya Sağlık Örgütü)’ne göre BMI değerlerine göre sınıflama şu şekilde olmaktadır:
     

Dünya Sağlık Örgütü Kilo Sınıflaması
Kilo Durumu	Vücut Kitle İndeksi(kg/m2)
Zayıf	<18.5
Normal	18.5-24.9
Kilolu	25-29.9
Obez	≥30
Obez Klas 1   Obez Klas 2   Obez Klas 3	30-34.9 35-39.9 ≥40

 

Obezitenin reproduktif sistem üzerine etkileri:

Adet Düzensizliği: Obez kadınların yaklaşık 1/3’ünde adet düzensizliği izlenir. Bu düzensizlik kilo arttıkça daha çok olmaktadır. Adet düzensizliğinin yanında ovulasyon (yumurtlama) bozuklukları da obezite ile artmakta özellikle bel bölgesi yağlanmalarda ovulasyon bozukluğu daha fazla olmaktadır. Polikistik over sendromu olan kadınlarda kilo vermekle adet düzensizliği ve ovulasyon bozukluklarının düzeldiği gösterilmiştir.

İnfertilite tedavilerine yanıt: Vücut kitle indeksi arttıkça ovulasyon indüksiyonu ve tüp bebek tedavilerinde ilaçlara yanıtın azaldığı ve daha yüksek dozlarda ilaç kullanılması gerektiği gösterilmiştir. Oosit fertilizasyon oranı ve euplodi (normal kromozom) oranı değişmemekte birlikte blastosiste (5.gün embriyosu) gidiş oranı ve gebelik oranları azalmaktadır.

Endometriumun üzerine olan etkileri tam anlaşılamasa da obez kişilerde endometrial kanser ve hiperplazinin artmış olması bu hastalarda implantasyon şansını da etkileyebileceğini düşündürmektedir.

Düşükler: Obez vakalarda doğal yolla gebeliği olanlarda 1.3, tüp bebek tedavisi ile olan gebeliklerde 1.5 kat ve tekrarlayan gebelik kaybı olan vakalarda 1.75 kat düşük riski artmıştır. Gebelik sırasında obez hastalarda gebelik tansiyonu, gebelik şekeri, ölü doğum oranında ve sezaryen doğum oranında artış olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.

Obezite ve erkek infertilitesi: Yapılan çalışmalarda obez erkeklerde sperm sayı ve motilitesinde azalma, sperm DNA hasarında artma ve testosteron düzeylerinde azalma olduğu görülmüştür.

Obesitede Tedavi Yaklaşımları

Obez olgular IVF siklusundan önce BMI ve obeziteye eşlik edebilecek olumsuz faktörler göz önünde bulundurularak anestezi altında oosit toplanmasının güvenliğini belirlemek için multidisipliner olarak dikkatlice değerlendirilmeli, özellikle anestezi ve ilgili birimlerden konsültasyonlar istenmelidir.

Hayat tarzı değişikliği ile beraber kilo kaybının düzensiz yumurtlamaları olan obez kadınlarda ovulasyon oranını artırdığı ve spontan gebelik şansını artırdığı bildirilmektedir.

Medikal Tedaviler, çoğunlukla iştahı kapatarak veya barsaklarda besin emilimini azaltarak etki göstermektedir.

Cerrahi Tedaviler (Bariatrik Cerrahi): (Sleeve gastrektomi, Roux-en-Y gastrik bypass, Laparoskopik adjustible gastrik banding, Biliopankreatik diversiyon with duodenal switch) cerrahi tedaviler ile tüp bebek tedavilerinde kullanılan ilaç dozu azalmakta, alınan olgun yumurta sayısı ve gelişen blastosist sayısı artmaktadır. Bunun dışında gebelik tansiyonu, gebelik şekeri ve makrozomi(iri bebek) oranında azalma olmaktadır. Bariatrik cerrahi sonrası hızlı kilo kaybına bağlı beslenme yetersizliğinin fetusa etkisi nedeniyle genellikle 1-2 yıl Tüp Bebek tedavisi yapılması önerilmez.        

Op. Dr. Umut Göktürk